Συμπληρώματα διατροφής

Γράφει η
MD, PhD ΜΑΛΛΙΟΥ ΣΑΒΒΟΥΛΑ
ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ – ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ
ΓΓ. Ελληνικής Μαστολογικής Εταιρείας



Συμπληρώματα διατροφής

Σύμφωνα με τον ΕΟΦ συμπληρώματα διατροφής είναι τα προϊόντα που περιέχουν ένα ή περισσότερα θρεπτικά συστατικά που λειτουργούν επικουρικά στο ημερήσιο διαιτολόγιο, ειδικά όταν η διατροφή δεν είναι ισορροπημένη και δεν ανήκουν στην κατηγορία των κοινών τροφών, δεν είναι φάρμακα, ούτε προϊόντα ειδικής διατροφής και μπορούν να καταναλωθούν από όλες τις κατηγορίες πληθυσμού.

Συμπληρώματα διατροφής είναι οι βιταμίνες, οι πρωτεΐνες, τα αμινοξέα, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία και τα κατά συνθήκη, εκχυλίσματα βοτάνων και άλλα φυτικής και ζωικής προέλευσης συστατικά ή συνδυασμοί συστατικών.

Κυκλοφορούν σαν ταμπλέτες, κάψουλες, σκόνες ή σιρόπια. Για την μορφή παρασκευής τους παίζει ρόλο η δοσολογία, η ταχύτητα απορρόφησης από τον οργανισμό καθώς και η ευκολία μεταφοράς και αποθήκευσης. Περιέχουν υψηλή περιεκτικότητα θρεπτικών συστατικών σε μικρό όγκο, ειδική και συγκεκριμένη ποσότητα θρεπτικών συστατικών ενώ δεν περιέχουν ανεπιθύμητες ουσίες όπως είναι τα κορεσμένα λίπη και η χοληστερόλη.

Στη σημερινή εποχή λόγω της πίεσης χρόνου και του άγχους και του ακατάστατου ωραρίου πολλοί άνθρωποι αντί να καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά καταφεύγουν σε εύκολες λύσεις όπως σνακς και φαστ φουντς. Ακόμη και στο καθημερινό τους τραπέζι πολλές φορές υπάρχουν έτοιμες τροφές, προμαγειρεμένες ή κατεψυγμένες με αποτέλεσμα να μην καλύπτονται επαρκώς οι ανάγκες τους σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Επίσης καθημερινά όλοι μας αντιμετωπίζουμε το οξειδωτικό stress που είναι η καταστροφή των κυττάρων μας από τον καπνό και από την ρύπανση της ατμόσφαιρας. Το οξειδωτικό stress έχει συσχετιστεί με διάφορες μορφές καρκίνου, όπως και με τη γήρανση του δέρματος, τη σκλήρυνση κατά πλάκας και πολλές άλλες νευρολογικές διαταραχές. Πανοπλία και ασπίδα στο stress αυτό είναι οι βιταμίνες A, E, C και το σελήνιο. Οι ουσίες αυτές έχουν την διότητα να δεσμεύουν τις ελεύθερες ρίζες που είναι υπεύθυνες για την οξείδωση των κυττάρων μας. Αυτοί που καπνίζουν έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από αυτές τις βιταμίνες γιατί το τσιγάρο τις καταστρέφει. Συμπληρώματα διατροφής χρειάζονται και οι έγκυες οι οποίες έχουν αυξημένες ανάγκες. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι λόγω της αύξησης του όγκου του πλάσματος που αραιώνει έτσι την μάζα των ερυθρών αιμοσφαιρίων, ο χαμηλός αιματοκρίτης και τα λιγότερα ερυθρά αιμοσφαίρια δεν είναι ενδεικτικά αναιμίας. Άλλωστε η φύση προνοεί ακόμα και γι’ αυτό γιατί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σταματά η έμμηνος ρύση, αυξάνεται η απορρόφηση σιδήρου και η τρανσφερίνη που μεταφέρει το σίδηρο.

Τα συμπληρώματα συνήθως λαμβάνονται με το πρωινό. Αν αυτό δεν είναι εφικτό καλό είναι να λαμβάνονται με το μεσημεριανό. Σημειώνεται ότι οι λιποδιαλυτές βιταμίνες A, D, E, K χρειάζονται λίπος για να απορροφηθούν.

Δεν υπάρχει κίνδυνος από τη χρήση των συμπληρωμάτων διατροφής. Είναι ασφαλή γι’ αυτό και δεν απαιτείται ιατρική συνταγή για την προμήθειά τους. Καλό όμως να συστήνονται από τον γιατρό ο οποίος υπεύθυνα θα μας προτείνει το κατάλληλο για την κάθε περίπτωση συμπλήρωμα και στην κατάλληλη δόση.

Η έκκριση από τον ΕΟΦ δεν θεωρείται απαραίτητη. Δίνεται μόνο ένας αριθμός γνωστοποίησης που διαβεβαιώνει τον καταναλωτή ότι αυτά που αναγράφονται στην ετικέτα του σκευάσματος είναι αυτά που περιέχονται στο σκεύασμα.

Τα είδη των συμπληρωμάτων διατροφής είναι:

Συμπληρώματα πρωτεΐνης
Πωλούνται σε σκόνη που διαλύεται στο νερό η στο γάλα. Περιέχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη ορού γάλακτος και πολλά αμινοξέα που αποτελούν το βασικό δομικό υλικό για το χτίσιμο των μυών. Άρα είναι απαραίτητα για άτομα που αθλούνται έντονα και που έχουν αυξημένες ανάγκες σε πρωτεΐνη.

Ενεργειακά ροφήματα
Είναι ροφήματα που καταναλώνονται πριν, μετά ακόμη και κατά την προπόνηση. Περιέχουν μεγάλη ποσότητα καφεΐνης και υδατανθράκων για να δώσουν ενέργεια στον αθλητή κατά τη διάρκεια της προπόνησης και να αναπληρώσουν την ανάγκη του σε άλατα που χάνονται με τον ιδρώτα. Είναι ευρέως διαδεδομένα και η χρήση τους δεν εγκυμονεί κινδύνους αρκεί να καταναλώνονται με μέτρο. Η καφεϊνη σε κανονικές δόσεις διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα και την καρδιά και βοηθάει στη λιποδιάλυση. Σε πολύ μεγάλες δόσεις όμως μπορεί να προκαλέσει αρρυθμίες και στομαχικές διαταραχές. Η ημερήσια κατανάλωση της καφεΐνης πρέπει να είναι 1gr.

Ενεργειακές μπάρες
Είναι πηγή ενέργειας γιατί περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες. Υπάρχουν όμως και μπάρες που περιέχουν πρωτεΐνες, βιταμίνες και μέταλλα. Υπάρχουν διάφορες γεύσεις και καταναλώνονται τόσο από αθλητές όσο και από τον ευρύ πληθυσμό γιατί είναι πρακτικές μιας και μπορούν να καταναλωθούν οποιαδήποτε ώρα δίνοντας ενέργεια και θρεπτικά συστατικά στον οργανισμό μας.

Κρεατίνη
Η κρεατίνη είναι αποτελεσματική στη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης. Αυξάνει τη μυϊκή μάζα, αυξάνει την δύναμη κυρίως σε αγώνες ταχύτητας, αυξάνει την απόδοση, αυξάνει την ταχύτητα και την αντοχή, μειώνει την παραγωγή γαλακτικού οξέος λόγω της υπεροξέωσης των μυών από την έντονη άσκηση, επιβραδύνει την κόπωση, βελτιώνει την χαλάρωση των μυών οπότε η ξεκούραση του οργανισμού είναι ταχύτερη και βελτιώνει τη λήψη οξυγόνου.

Γλουταμίνη
Η γλουταμίνη είναι ένα από τα 20 αμινοξέα του οργανισμού. Βρίσκεται στα πρωτεϊνούχα τρόφιμα όπως το κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα όσπρια, καθώς και σε διάφορα λαχανικά όπως στο σπανάκι και στο μαϊντανό. Είναι παράγωγο του γλουταμινικού οξέος και παίζει ρόλο στο μεταβολισμό του μυϊκού ιστού και στην ηρεμία και στην άσκηση. Επίσης αυξάνει τη νοητική λειτουργία και μειώνει το stress.

Λιποδιαλύτες
Είναι συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν φυτικές ίνες που αυξάνουν την ενέργεια και το μεταβολισμό και κόβουν την όρεξη. Ονομάζονται θερμογενετικά γιατί διεγείρουν το κεντρικό νευρικό σύστημα. Τα περισσότερα είναι συνδυασμοί καφεΐνης και διαφόρων άλλων ουσιών που αυξάνουν τον μεταβολισμό.