ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ

ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ

Στις αναπτυγμένες χώρες το κάπνισμα είναι η κυριότερη αιτία θανάτων που θα μπορούσαν να προληφθούν. Την τελευταία δεκαετία ο επιπολασμός του μειώνεται στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, αλλά η επίπτωσή του αυξάνεται στις αναπτυσσόμενες χώρες και το γυναικείο πληθυσμό.

1. Δεν είναι αλήθεια ότι λίγα τσιγάρα την ημέρα δε βλάπτουν: Μια μελέτη έδειξε ότι το καθημερινό κάπνισμα ακόμα και 1-2 μόνο τσιγάρων διπλασιάζει τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο. Όσον αφορά την πιθανότητα για καρκίνο του πνεύμονα, που παρουσιάζει γραμμική συσχέτιση με τον αριθμό των τσιγάρων, βρέθηκε να αυξάνεται κατά 50% ακόμα και με 3-4 τσιγάρα/ημέρα. Από την άλλη πλευρά, μόλις 2% των καπνιστών καπνίζουν μόνο 1-4 τσιγάρα/ημέρα σε όλη τους τη ζωή, ενώ εκείνοι που επιτυγχάνουν μεγάλη ελάττωση και συνεχίζουν μακροχρόνια να καπνίζουν είναι μετρημένοι στα δάκτυλα.

2. Δεν είναι αλήθεια ότι τα ελαφρά τσιγάρα είναι λιγότερο βλαβερά: Οι καπνιστές ελαφρών τσιγάρων εισπνέουν πιο βαθιά και πιο παρατεταμένα τον καπνό ή καπνίζουν περισσότερα τσιγάρα, με αποτέλεσμα η ποσότητα της προσλαμβανόμενης πίσσας και νικοτίνης να είναι ίδια με εκείνη που προέρχεται από τα κανονικά τσιγάρα και η πιθανότητα για καρκίνο του πνεύμονα είναι παρόμοια είτε η περιεκτικότητα σε πίσσα είναι μικρότερη από 7 mg είτε είναι 21 mg.

3. Δεν είναι αλήθεια ότι ελαττώνονται οι κίνδυνοι όταν μειώνει κάποιος το κάπνισμα.Ο κίνδυνος για συνολική θνητότητα, στεφανιαία νόσο, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και τους καρκίνους που αποδίδονται στο κάπνισμα ελαττώνεται σημαντικά για όσους διακόπτουν εντελώς, ενώ παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητος για εκείνους που μειώνουν το κάπνισμα ακόμα και στα 5 τσιγάρα/ημέρα.

4. Δεν είναι αλήθεια ότι μπορεί κάποιος να ελέγχει το κάπνισμα και ότι αν χρειαστεί του είναι εύκολο να το κόψει: Το κάπνισμα δεν είναι μόνο συνήθεια, αλλά και εξάρτηση παρόμοιας ισχύος με τη χρήση ηρωίνης, κοκαΐνης και αλκοόλ. Ο εθισμός στη νικοτίνη θεωρείται σήμερα χρόνια νόσος με εξάρσεις, υφέσεις και υποτροπές. Περίπου 70% των καπνιστών επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα, 45% το επιχειρούν κάθε χρόνο, αλλά μόλις 5% επιτυγχάνουν παρατεταμένη αποχή (τουλάχιστον ένα χρόνο) χωρίς ιατρική υποστήριξη. Η πλειονότητα (65%) όσων διακόπτουν το κατορθώνουν οριστικά μετά από τουλάχιστο τρεις απόπειρες, ενώ ορισμένοι γενετικοί πολυμορφισμοί (π.χ. στο γονίδιο DRD2 του υποδοχέα της ντοπαμίνης) έχουν συσχετιστεί με ευκολότερο εθισμό και δυσκολότερη απεξάρτηση.

5. Δεν είναι αλήθεια ότι πολλοί που καπνίζουν 3 πακέτα την ημέρα και πεθαίνουν ήσυχα σε βαθιά γεράματα: Τόσο γενετικοί όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν την ανθεκτικότητα κάθε καπνιστή απέναντι στη επίδραση του καπνίσματος Οι συστηματικοί καπνιστές που δεν θα αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας εξαιτίας του καπνίσματος εκτιμάται ότι είναι ελάχιστοι. Βέβαια το όφελος από την πλήρη και οριστική διακοπή φαίνεται καλύτερα όταν γίνει σε πιο μικρή ηλικία και όχι στους πολύ ηλικιωμένους.

6.Δεν είναι αλήθεια ότι όποιος καπνίζει βλάπτει μόνο τον εαυτό του: Η κοτινίνη - ο βασικός μεταβολίτης της νικοτίνης, είναι σημαντικά αυξημένη και στο πλάσμα των παθητικών καπνιστών, ενώ ο κίνδυνος από το παθητικό κάπνισμα για καρκίνο του πνεύμονα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ή στεφανιαία νόσο είναι τουλάχιστο κατά 30% αυξημένος και σε αυτούς.

7. Δεν είναι αλήθεια ότι αν αντικαταστήσουμε τα τσιγάρα με πούρα μηδενίζουμε τους κινδύνους: Ο κίνδυνος για στεφανιαία νόσο και καρκίνο του πνεύμονα, του οισοφάγου, του παγκρέατος και της κύστης από το κάπνισμα μιας πίπας ή ενός πούρου την ημέρα είναι περίπου ο μισός από εκείνον που προκύπτει από το κάπνισμα 10 τσιγάρων/ημέρα, αλλά παραμένει τουλάχιστον διπλάσιος ως πενταπλάσιος από τον κίνδυνο που διατρέχουν οι μη καπνιστές. Επίσης το κάπνισμα πίπας προκαλεί καρκίνο του στοματοφάρυγγα και του λάρυγγα συχνότερα από ότι το κάπνισμα τσιγάρου.

8. Δεν είναι σωστό κάποιος να μη σταματάει το κάπνισμα γιατί φοβάται ότι θα πάρει βάρος: Επειδή η νικοτίνη μειώνει με κεντρικό μηχανισμό την όρεξη και επιβραδύνει την πέψη, είναι αλήθεια ότι στο 80% των καπνιστών που διακόπτουν χωρίς υποστήριξη παρατηρείται αύξηση του βάρους κατά 2-5 kg, ενώ στο υπόλοιπο 20% κατά περισσότερα από 10 kg σε 1 χρόνο. Σε κάθε περίπτωση, ο συνδυασμός αερόβιας ισοτονικής άσκησης, ισορροπημένης διατροφής, υποκατάστατων νικοτίνης ή/και φαρμάκων που βοηθούν στη διακοπή εξαλείφει, σχεδόν, την πιθανότητα αύξησης του βάρους.

9. Δεν είναι αλήθεια ότι μειώνοντας το αλκοόλ και το αλάτι και παίρνοντας τα φάρμακά του μπορεί κάποιος να συνεχίσει να καπνίζει μειώνοντας τους κινδύνους: Οι συστηματικοί καπνιστές, ακόμα και αν έχουν το καλύτερο δυνατό προφίλ όσον αφορά τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου, διατρέχουν 3-5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο και 10-15 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο του πνεύμονα από τους μη καπνιστές με τα ίδια χαρακτηριστικά, ενώ το προσδόκιμο επιβίωσής τους είναι κατά 10 περίπου χρόνια μικρότερο. Επιπλέον, αν ο θεράπων γιατρός ήταν υποχρεωμένος να επιλέξει μια μόνο παρέμβαση σε ορισμένες ειδικές ομάδες καπνιστών, όπως οι στεφανιαίοι ασθενείς και οι διαβητικοί, θα πρέπει να στοχεύει στη διακοπή του καπνίσματος, λόγω του σημαντικά μεγαλύτερου σχετικού οφέλους που προκύπτει από αυτή.

10. Δεν είναι αλήθεια ότι τα φάρμακα για τη διακοπή καπνίσματος δεν βοηθούν και ότι το κάπνισμα κόβεται μόνο με το μαχαίρι: Περίπου τα 2/3 των καπνιστών δοκιμάζουν την απότομη διακοπή με ποσοστό επιτυχίας μόλις 12%. Έχει δειχθεί ότι και οι δύο μέθοδοι διακοπής (σταδιακή ή απότομη) είναι το ίδιο αποτελεσματικές αν υποστηριχθούν σωστά. Με φάρμακα πρώτης γραμμής και με τα υποκατάστατα νικοτίνης επιτυγχάνονται ποσοστά αποχής μετά από 6 μήνες 35%-25% και 22%, αντίστοιχα. Η συμβουλευτική και η ψυχολογική υποστήριξη αρκεί για τη διακοπή μόνο στο 10% των καπνιστών, ενώ οι εναλλακτικές παρεμβάσεις (π.χ. βελονισμός) εξασφαλίζουν παρατεταμένη αποχή σε ποσοστό μόλις 8%. Τρία διαφορετικά εμβόλια, που θα επιτυγχάνουν διακοπή στο 40% όσων αναπτύσσουν υψηλό τίτλο αντισωμάτων κατά της νικοτίνης αξιολογούνται ήδη σε μελέτες φάσης ΙΙΙ και αναμένονται…

Λοιπόν εσείς τι λέτε θα το κόψετε;